Amsterdam Institute for
Addiction Research
Bruggen bouwen tussen wetenschap en praktijk

De Utrechtse Somatische Screener (USS)

Achtergrond van het onderzoek

Patiënten die lijden aan chronische en ernstige verslavingsproblematiek vallen onder de categorie EPA-patiënten (Ernstige Psychische Aandoening). Het zijn patiënten die te maken hebben met drievoudige problematiek, zijnde verslavingsproblematiek, psychiatrische comorbiditeit en comorbide somatische problemen, met als gevolg een hoge mate van disfunctioneren op meerdere levensgebieden. De EPA gecombineerd met middel- gerelateerde stoornis gaat vaak gepaard met een slechte somatische gezondheid en ernstige psychosociale problematiek.

Bij ernstige verslavingsproblemen speelt nadrukkelijk mee dat de gevolgen van ziekte – zoals pijn en onwel bevinden – vaak worden onderdrukt door het gebruik van psychoactieve middelen, benzodiazepinen en pijnmedicatie, en daardoor worden gemaskeerd (Middeldorp, 2008). Patiënten met langdurige verslavingsproblemen presenteren hun lichamelijke klachten in een relatief laat stadium bij de huisarts. Daardoor ontstaat er vertraging in diagnostiek en behandeling, wat een ernstiger beloop van bepaalde aandoeningen tot gevolg heeft.

Verpleegkundig specialisten hebben de Utrechtse somatische screeningslijst (USS) ontwikkeld en in opeenvolgende versies verbeterd tot de USS 2.0. Het doel van de USS is om vroegtijdig lichamelijke gezondheidsproblemen te signaleren bij patiënten met ernstige verslavingsproblemen. Het afnemen van de USS wordt gedaan door de verpleegkundigen. De USS 2.0 is een veelbelovend instrument dat ingezet kan worden in de verslavingszorg. Het heeft een goede inhoudsvaliditeit en is opgebouwd op basis van bestaande richtlijnen. Daarnaast is het getoetst op bruikbaarheid in de praktijk.

Methodiek

In eerste instantie is het van belang om inzicht te verkrijgen in de aard en omvang van de somatische problematiek van de door ons beschreven doelgroep van patiënten met verslavingsproblematiek. Deze kennis kan worden benut om verpleegkundige interventies te ontwerpen die aansluiten bij de beschreven gezondheidsproblemen die uit de screening naar voren komen.

Het onderzoek wordt uitgevoerd en is gebaseerd op een multicenter observationeel, cross-sectioneel ontwerp. De populatie voor deze studie bestaat uit EPA-patiënten met langdurige en ernstige verslavingsproblemen. Er wordt een gestratificeerde steekproef van 150 patiënten getrokken waarin willekeurig patiënten worden benaderd in verhouding tot de relatieve omvang van de subpopulaties binnen de Medische Heroïne Eenheid, de Opiaat Onderhoudsbehandeling en de FACT Verslavingsteams.

Doel van het onderzoek

Het beantwoorden van de volgende onderzoeksvragen

  • Welke gezondheidsproblemen en klachten zijn beschreven met de USS 2.0. en welke patiënt variabelen zijn geassocieerd. Hoe verhouden deze prevalenties zich tot prevalenties in de algemene bevolking?
  • Welke patiëntkenmerken hangen samen met de gezondheidstoestand?
  • Wat is het leefstijlgedrag van de doelgroep en welke patiëntkenmerken zijn hieraan verbonden?
  • In hoeverre maken patiënten gebruik van gezondheidsdiensten? Wat is de mate van zelfmanagement en ondersteuningsbehoeften?
  • Wat is de lijdensdruk die patiënten ervaren van somatische klachten, en wat is de samenhang tussen klachten en lijdensdruk?

Jackie Middeldorp

Verpleegkundig Specialist GGZ

Prof. Dr. Anneke Goudriaan

Hoogleraar

Publicaties

De implementatie van de Utrechtse Somatische Screener

Middeldorp, J., Weststrate, C., Buwalda V., de Weert-van Oene, G., Goudriaan, A.E. & van Meijel, B.
Verschenen in De Verpleegkundig Specialist, 1 (2020)

Media

ISO 9001 HKZ

Disclaimer | Privacyverklaring | Cookiebeleid | © 2024 AIAR - Alle rechten voorbehouden | Realisatie: Lemon

Jellinek Arkin